W ostatnich latach obserwuje się wzrost liczby chorób genetycznych występujących u różnych gatunków organizmów żywych, w tym także u kotowatych. Podobnie jak u innych zwierząt, genetyczne choroby kotów mogą być podobne do tych występujących u ludzi. Naukowcy prowadzą intensywne badania w celu zrozumienia i leczenia tych chorób, ale wiele z nich nadal pozostaje nierozpoznanych.
Jakich ras kotów dotyczą choroby genetyczne?
Choroby genetyczne mogą występować zarówno u kotów rasowych, jak i nierasowych. Choć koty rasowe są bardziej podatne na pewne schorzenia genetyczne, to nie oznacza, że koty nierasowe są całkowicie od nich wolne. Właściciele mają ograniczony wpływ na to, czy ich koty odziedziczą takie choroby, ponieważ wynikają one z wadliwych genów przekazywanych przez rodziców.
W przypadku kotów rasowych, istnieje większe ryzyko wystąpienia chorób genetycznych. Szczególnie narażone na nie są niektóre rasy kotów, takie jak Maine Coon, koty syjamskie, koty perskie i ich krzyżówki. Zwykle są to koty długowłose, które są bardziej podatne na pewne schorzenia ze względu na specyficzne cechy genetyczne rasy.
Choroby genetyczne
Choroby genetyczne u kotów dzielimy na dwie grupy: dziedziczne i niedziedziczne. Dodatkowo wiele z wad wrodzonych u kotów nie jest spowodowanych mutacją genów, a jednak ich przyczyny nie są do końca jasne. Pewne jest to, że skłonność do występowania danej choroby genetycznej jest uzależniona od rasy.
Nie należy jednak przez to rozumieć przyzwolenia na rozmnażanie osobników chorych. Warto wtedy w pierwszej kolejności zapytać hodowcę o certyfikaty i badania rodziców kociaka, którego chcemy zakupić.
Najczęstsze choroby genetyczne u kotów
Choroby genetyczne u kotów można podzielić na dwie grupy: dziedziczne i niedziedziczne. Choroby dziedziczne są spowodowane mutacjami genetycznymi i przekazywane są z pokolenia na pokolenie.
Jednak wiele wad wrodzonych u kotów nie jest bezpośrednio związanych z mutacjami genetycznymi, a ich przyczyny mogą być różnorodne i nie do końca zrozumiane. Niemniej jednak, istnieje pewna skłonność do występowania określonych chorób genetycznych w zależności od rasy.
Ważne jest jednak zrozumienie, że skłonność rasy do pewnych chorób nie oznacza akceptacji rozmnażania osobników chorych. Hodowcy odpowiedzialni za rasę kotów powinni podejmować świadome decyzje dotyczące parzenia osobników, aby minimalizować ryzyko dziedziczenia chorób genetycznych.
Dlatego, gdy planujemy zakup kociaka, warto w pierwszej kolejności skonsultować się z hodowcą i zapytać o certyfikaty oraz badania rodziców kociaka, którego zamierzamy nabyć.
Hodowcy powinni być w stanie udostępnić dokumentację dotyczącą badań genetycznych przeprowadzonych na rodzicach kociąt. Takie badania mogą obejmować testy genetyczne mające na celu wykrycie potencjalnych chorób dziedzicznych występujących w danej rasie.
Posiadanie certyfikatów i dokumentacji zdrowotnej rodziców kociąt nie jest gwarancją, że kociak nie będzie miał żadnych problemów zdrowotnych w przyszłości, ale może to pomóc w minimalizowaniu ryzyka dziedziczenia chorób genetycznych.
Oto wady genetyczne, które występują u kotów najczęściej.
PKD – Wielotorbielowate Zwyrodnienie Nerek
Jedną z najczęściej występujących chorób genetycznych u kotów jest wielotorbielowe zwyrodnienie nerek. Ta choroba dotyka przede wszystkim kotów perskich i ich podgatunków, z szacowanym występowaniem nawet u 50% populacji tej rasy, jak wskazują badania.
Wielotorbielowe zwyrodnienie nerek objawia się pojawieniem się torbieli w nerkach, które są wypełnione płynem. Te torbiele stopniowo rosną i mogą się rozmnażać, prowadząc do stopniowych zaburzeń w funkcjonowaniu nerek. Ostatecznie może dojść do ich niewydolności.
Objawy choroby stają się zauważalne dopiero w późniejszych stadiach, gdy niewydolność nerek jest zaawansowana. W takich przypadkach stosuje się płynoterapię oraz terapię wspomagającą, aby złagodzić objawy i poprawić jakość życia kota.
Wielotorbielowe zwyrodnienie nerek jest dziedziczone autosomalnie dominująco, co oznacza, że gen odpowiedzialny za tę chorobę znajduje się na chromosomach innych niż chromosomy płciowe. Prawdopodobieństwo wystąpienia choroby jest podobne zarówno u kotek, jak i u kotów, ponieważ dziedziczy się ją niezależnie od płci.
HCM – Kardiomiopatia Przerostowa
Najczęściej występującą chorobą serca u kotów rasowych, takich jak Maine Coon, Ragdoll, brytyjskie czy perskie, jest pogrubienie ścian lewej komory serca. Jest to choroba genetyczna, która prowadzi do stopniowego pogrubiania ściany lewej komory serca. W wyniku tego procesu może dojść do poważnej niewydolności serca u kota.
Jednakże, początkowo choroba często przebiega bezobjawowo, dlatego tak istotne jest przeprowadzenie wczesnych badań w celu wykrycia choroby i zapobieżenia nagłym powikłaniom, w tym nagłej śmierci.
Koty mogą przez długi czas nie wykazywać żadnych widocznych objawów problemów sercowych i wydawać się całkowicie zdrowe. Dlatego zaleca się, aby u kotów rasowych, takich jak wymienione wyżej, badanie USG serca zostało przeprowadzone przed ukończeniem 12 miesiąca życia.
Badanie to pozwala na pomiar przepływu krwi oraz wizualizację struktury serca. Jest to ważne, aby wczesne wykrycie ewentualnych zmian w sercu umożliwiło podjęcie odpowiednich działań profilaktycznych i leczniczych.
PRA – Postępujący Zanik Siatkówki
PRA, czyli postępujący zanik siatkówki, to jedna z najczęściej spotykanych uwarunkowanych genetycznie chorób oczu u kotów rasowych. Dotyka ona różne rasy kotów, takie jak koty perskie, syjamskie, singapurskie i wiele innych.
Choroba PRA wpływa na komórki siatkówki odpowiedzialne za widzenie w nocy. Dotyczy to również komórek fotoreceptorów. U niektórych ras może to prowadzić nawet do utraty wzroku.
Postępujący zanik siatkówki jest chorobą, która powoduje stopniową utratę zdolności widzenia u kotów. Objawy choroby mogą obejmować trudności w widzeniu w słabym świetle, ograniczoną widoczność w nocy i stopniowe pogorszenie ostrości wzroku. W przypadkach zaawansowanych, koty dotknięte PRA mogą całkowicie stracić wzrok.
Właściciele kotów rasowych, szczególnie tych podatnych na PRA, powinni być świadomi ryzyka wystąpienia tej choroby i zwracać uwagę na potencjalne objawy lub zmiany w zachowaniu wzrokowym swojego kota.
W przypadku podejrzenia PRA, konieczne jest skonsultowanie się z weterynarzem specjalizującym się w chorobach oczu, który może przeprowadzić odpowiednie badania diagnostyczne, takie jak badanie dna oka czy elektroretinografia (ERG), w celu potwierdzenia diagnozy.
SMA – Rdzeniowy Zanik Mięśni
Opisana przez Ciebie choroba może być charakterystyczna dla niektórych stanów zdrowotnych u kotów, takich jak rdzeniowy zanik mięśni (Feline Spinal Muscular Atrophy, FSMA) lub inne schorzenia neurologiczne. Należy jednak pamiętać, że nie jestem w stanie dokładnie zdiagnozować konkretnej choroby bez rzetelnej oceny weterynaryjnej.
Rdzeniowy zanik mięśni jest jednym z przykładów chorób uszkadzających neurony ruchowe, które mogą powodować osłabienie mięśni, nieprawidłowy chód i postawę oraz atrofię mięśni szkieletowych u kotów. Jest to choroba, która może spowodować kalectwo, czyli utratę zdolności poruszania się i prowadzić do trwałych deficytów ruchowych.
W przypadku chorób, które prowadzą do kalectwa i uszkadzają neurony ruchowe, niestety często nie ma możliwości pełnego wyleczenia. Leczenie ma na celu minimalizowanie objawów, zapewnienie opieki podtrzymującej oraz poprawę jakości życia kota.
Opieka weterynaryjna, fizjoterapia, odpowiednia dieta i inne środki wspomagające mogą być stosowane w celu wspierania zdrowia i komfortu kota dotkniętego tego typu schorzeniem.
Gangliozydoza (GM1, GM2)
Gangliozydoza (GM1, GM2) jest rzadką chorobą genetyczną, która najczęściej występuje u kotów syjamskich, koratów oraz burmskich. Choroba charakteryzuje się gromadzeniem się komórek zawierających nadmiar tłuszczu i cukru w mózgu kotów, co prowadzi do uszkodzenia centralnego układu nerwowego.
W miarę postępu choroby pojawiają się różne objawy neurologiczne. W początkowych stadiach mogą wystąpić problemy z widzeniem, co może prowadzić do stopniowego osłabiania wzroku i w konsekwencji ślepoty.
Dodatkowo, koty dotknięte gangliozydozą mogą wykazywać nieprawidłowe poruszanie się, które objawia się trudnościami w koordynacji ruchowej, niepewnością w chodzeniu lub drżeniem głowy i kończyn.
W miarę rozwoju choroby, objawy neurologiczne stają się bardziej nasilone. W końcowym stadium choroby może pojawić się padaczka, która jest skutkiem uszkodzenia mózgu i jego funkcji.
Niedobór Kinazy Pirogronianowej
Niedobór kinazy pirogronianowej to schorzenie, które najczęściej występuje u kotów rasowych, takich jak somalijskie, abisyńskie i domowe krótkowłose. Choroba ta powoduje niewystarczającą produkcję zdrowych czerwonych krwinek przez organizm, co prowadzi do niedotlenienia komórek.
Objawy niedoboru kinazy pirogronianowej obejmują utratę apetytu i masy ciała, biegunkę, bladość błon śluzowych oraz letarg. Chorobę można łatwo wykryć poprzez badania krwi, które pozwolą na ocenę liczby i jakości czerwonych krwinek oraz poziomu kinazy pirogronianowej.
Ważne jest przeprowadzenie wczesnych badań przez weterynarza, ponieważ wiele chorób genetycznych można już zdiagnozować u młodych kotów. Regularne kontrole i badania mogą pomóc w wykryciu schorzeń na wczesnym etapie, co umożliwi wdrożenie odpowiedniego leczenia i zarządzanie chorobą.
Przed podjęciem decyzji o przyjęciu do domu kota rasowego, każdy opiekun powinien dokładnie przemyśleć tę decyzję i zapoznać się ze specyficznymi schorzeniami, które mogą dotyczyć przyszłego pupila. Jest to niezwykle istotne, aby być świadomym potencjalnych problemów zdrowotnych i zrozumieć związane z nimi obowiązki i wymagania dotyczące opieki.
Chore koty wymagają szczególnej opieki przez całe swoje życie. Zrozumienie i akceptacja tego faktu jest kluczowe, ponieważ opiekunowie muszą być gotowi sprostać dodatkowym potrzebom i zapewnić odpowiednie leczenie, troskę i monitorowanie stanu zdrowia swojego chorego pupila.